>

هاری چیست؟

تاریخچه این بیماری به ۳ تا ۴ هزار سال پیش برمی گردد . بوعلی سینا دانشمند نامدار ایرانی بیماری را با عنوان ترس از آب معرفی کرده است . هاری یک بیماری ویروسی>کشنده>است که مخصوص پستانداران گوشتخواران اهلی و وحشی میباشد . انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و>غالباً از طریق گزش>به آن مبتلا می شوند.

هاری یک بیماری حاد ویروسی است که موجب آنسفالومیلیت در انسان و همه پستانداران خونگرم می>شود. این بیماری یکی از مهم>ترین و قدیمی>ترین بیماری>های ویروسی>>قابل انتقال از حیوان به انسان>است. اهمیت بیماری به دلایل میزان کشندگی بالا (صد در صد)، افزایش روند موارد حیوان>گزیدگی در جوامع مختلف، تلفات و خسارات اقتصادی در دام>ها می باشد. با وجود استفاده از واکسن>های ضد>هاری جدید، هنوز واکسیناسیون و در مواردی سرو واکسیناسیون ضد> هاری تنها راه نجات اشخاص >هارگزیده می>باشد. در صورت ظهور علائم> هاری، درمان امکان ندارد و مرگ این بیماران حتمی است.

ایران از نظر بروز بیماری >هاری در جهان جزو کشورهایی است که بیماری هم در حیوانات وحشی و هم در حیوانات اهلی دیده می>شود. بیماری >هاری در کشور ایران هنوز یکی از معضلات بهداشتی>ـ اقتصادی می>باشد و تقریبا همه استان>ها کم و بیش به این بیماری آلوده هستند.

با توجه به >بومی بودن بیماری در کشور، کلیه موارد حیوان گزیدگی در انسان توسط پستانداران خونگرم، می>بایست تحت درمان و اقدامات مراقبتی پیشگیری قرار داده شوند.

>

اهمیت بیماری

1.>میزان کشندگی بالا (صددرصد)>به طوری که>پس از ظهور علایم بیماری>چه در انسان و چه در حیوان>درمان پذیر نبوده>و بیمار محکوم به مرگ می باشد.

2. افزایش روند موارد حیوان گزیدگی انسانی به ویژه در ایران که به ناچار سالانه مبالغ زیادی صرف خرید سرم و واکسن ضد هاری جهت درمان و پیشگیری می گردد.

3. تلفات و خسارات اقتصادی زیاد

4. ایجاد رعب و وحشت در جامعه و احساس نا امنی در عموم مردم

عامل بیماری

1. ویروسی نروتروپ است یعنی تمایل به سیستم عصبی دارد و وقتی به سیستم عصبی مرکزی حمله نماید تقریباً همیشه موجب مرگ میزبان می گردد.

2. ویروس هاری در حرارت ۵۰ درجه سانتی گراد در مدت ۱۵ دقیقه و در حرارت ۶۰ درجه در مدت ۳۵ ثانیه و در حرارت ۱۰۰ درجه سانتی گراد در مدت چند ثانیه از بین می رود.

3. بنابراین برای ضدعفونی وسایل آلوده کافی است چند دقیقه آنها را بجوشانید و یا از فنل، الکل، محلول سفیدکننده­ی خانگی (آب ژاول) و ... >استفاده نمایید.

مخازن بیماری

کلیه حیوانات خونگرم پستاندار چه وحشی و چه اهلی (بخصوص سگ و گربه) اعم از گوشتخوار ـ علفخوار ـ جوندگان و پستاندار پرنده (خفاشها) به این بیماری حساس می باشند.

تعریف >حیوان گزیدگی

• گازگرفتگی یا خراش توسط پستانداران خونگرم
• تماس مخاط ( چشم؛ دهان و بینی) و یا زخم باز انسان با بزاق و یا قسمتهایی از سیستم اعصاب مرکزی مانند مغز و نخاع حیوان ناقل بیماری.
• هرگونه تماس با خفاش.>

نکات مهم:

>پس از بروز علائم کلینیکی هاری، درمان موثر ضد ویروسی وجود ندارد.

> اغلب بیماران مبتلا به هاری طی چند روز، یا حداکثر دو هفته بعد از کما می­میرند.

> اقدام درمانی پس از گزش توسط حیوان مشکوک به هاری و ایجاد خراش یا زخم، شستن و ضدعفونی کردن محل گزش>بدون بخیه ­نمودن>آن می­باشد.

> پیشگیری بعد از تماس بعد از شستشو و ضد عفونی کردن شامل تزریق فوری سرم و واکسن طبق دستورالعمل کشوری است.

>در ایران که کشوری اندمیک است، گزش توسط هر پستاندار گوشتخوار، بایستی به عنوان هارگزیدگی در نظر گرفته می­شود و بایستی اقدامات پیشگیری بعد از مواجهه برای همه­ی آن­ها انجام شود.

> باید افرادی که قبلا واکسینه شده­اند و مجددا مورد گزش قرار می گیرند طبق دستورالعمل فقط واکسن دریافت نمایند.

پیشگیری قبل از تماس بایستی برای گروه­های با خطر بالا شامل دامپزشکان، جنگل­بانان، آتش­نشان­ها و کارکنان مراکز درمان­پیشگیری هاری و ... انجام شود.

>علائم بالینی هاری

>> شروع >هاری اغلب با یک احساس اولیه هراس، سردرد، تب، کوفتگی عضلات و تغییرات حسی نامشخص اغلب در محل گزش حیوان همراه است. تحریک>پذیری و ترس از فضای باز علائم شایعی هستند. بیماری با بی>حسی یا فلج عضلات پیشرفت می>کند. اسپاسم عضلات حلق منجر به ترس از آب>(Hydrophobia)>می>شود. دلیریوم و تشنج نیز ممکن است دیده شود. بدون مداخله پزشکی، سیر بیماری 6-2 روز و گاهی بیشتر است. مرگ معمولاً به >دلیل فلج عضلات تنفسی رخ می>دهد.

>

تشخیص

>> جداکردن ویروس از بزاق و یا پوست ناحیه گردن >و یا مغز> و یا مشاهده اجسام نگری در سلول>های عصبی مغز.

>

>راه های سرایت بیماری

1. اصلی­ترین راه سرایت بیماری از>طریق گازگرفتن به وسیله حیوانات>می­باشد. در مورد گربه و گربه سانان از طریق پنجه کشیدن نیز انتقال بیماری صورت می گیرد، زیرا گربه دائماً مشغول لیسیدن پنجه هایش می­باشد و پنجه ها آلوده به بزاق می­شوند و در موقع پنجه کشیدن می­تواند ویروس را از طریق خراش به انسان منتقل نماید.

2. راه پوست: بیماری هاری از راه پوست سالم قابل سرایت نیست، ولی اگر کوچکترین>خراش یا زخمی در پوست>وجود داشته باشد قابل سرایت می باشد.

3. راه مخاطی: سگها و گربه­ های به ظاهر سالم که در اواخر دوره نهفتگی بیماری هاری هستند می توانند ویروس را از>طریق لیسیدن مخاط لب ـ چشم و بینی>به صاحبان خود منتقل نمایند.

4. انتقال از راه دستگاه گوارش: انتقال بیماری از این طریق بعید به نظر می­رسد، ولی طبق دستور العمل سازمان دامپزشکی کشور لاشه دام مبتلا به هاری ضبط کامل لاشه می شود و باید از خوردن گوشت و سایر فرآورده دامهای مبتلا به هاری خودداری نمود.

>علائم بیماری در حیوان

دوره کمون یا نهفتگی>در سگ و گربه ۲ تا ۳ هفته و گاهی چند ماه>است. مهم­ترین علائم، تغییر در رفتار و عادات حیوان می­باشد، به گونه­ای که در بعضی مواقع حتی ممکن است حیوان بیش از اندازه به صاحب خود انس بگیرد و به گوشه­ای پناه می­برد و بالاخره در اثر فلج اندامی و دستگاه تنفسی تلف می­شود و یا در بیشتر مواقع حیوان، مضطرب و >به تدریج به صورت وحشی و درنده درآمده و به هر کس و هر حیوان که سر راه او باشد حمله می­کند، کف از دهانش سرازیر شده و به علت عدم امکان بلع بر اثر گرسنگی، تشنگی و سرانجام بر اثر فلج دستگاه تنفسی >تلف می شود.

>علائم بیماری در انسان

دوره نهفتگی در انسان معمولاً بین ۲ تا ۸ هفته و گاهی کمتر از ۵ روز و به طور نادر تا یکسال و بیشتر نیز دیده می شود.

این بیماری شامل چند مرحله است :

1. در دوره مقدماتی بیماری که ۲ تا ۳ روز قبل از ظهور علائم اصلی است افسردگی، بی قراری، خستگی، بی اشتهایی ، تف اندازی، سوزش و خارش و گاهی درد در محل گزش دیده> می شود؛
2. پس از این دوره انسان نسبت به تمام محرکهای فیزیکی، شیمیایی، حسی و بویایی واکنش نشان می دهد. کوچکترین صدا یا نور او را به شدت متشنج می کند و خود را به در و دیوار می زند؛ اطراف دهان او را کف می پوشاند و بیمار عطش فراوان دارد، ولی به علت انقباض عضلات گلو قادر به نوشیدن آب نمی باشد و با دیدن یا شنیدن صدای آب به شدت تحریک می شود و همچنین عبور هوا نیز از روی صورت باعث تحریک بیمار می شود؛
3. پس از آن بیمار به کما رفته و پس از چند روز، بر اثر انقباضات شدید عضله قلب و فلج دستگاه تنفسی فوت می نماید.

>

>

پیشگیری از هاری پس از حیوان گزیدگی

• شستشوی محل گزش در اولین مرکز ارائه خدمات انجام می شود .
• ارجاع فوری به مراکز پیشگیری و درمان هاری توسط کلیه مراکز درمان و بهداشت انجام می شود.
• مراجعه کننده تا رسیدن مرکز درمان هاری شهرستان باید پیگیری شود .

اقدام لازم در مراکز پیشگیری و درمان هاری :>شستشوی کامل زخم>ها، (شامل هر زخم حداقل به مدت 15 دقیقه)، ضدعفونی کردن زخم>ها، تزریق واکسن و تزریق ایمونوگلوبولین اختصاصی (سرم ضد هاری)

>>

سایر اقدامات

• تجویز آنتی>بیوتیک مناسب با نظر پزشک و به مدت 10- 7 روز برای پیشگیری از عفونت ثانویه لازم است.
• تزریق واکسن کزاز یا تتابولین

>پیشگیری از حیوان گزیدگی

مهمترین اقدام به منظور پیشگیری از هاری انجام به موقع آموزش جامعه می باشد. نکاتی که در آموزش جامعه نقش اساس دارند شامل موارد زیر هستند:

• آموزش صاحبین سگ به منظور روش نگهداری سگ و اقدامات لازم جهت سلامت سگ از جمله واکسیناسیون به موقع آن و روش مهار آن ها
• آموزش جامعه در خصوص روش مواجهه با سگ های بلاصاحب و حیوانات وحشی
• آموزش جامعه در خصوص اهمیت هاری و وضعیت هاری در منطقه در حیوانات و انسان و عواقب ابتلا به هاری ، علایم هاری در حیوانات بخصوص دام ها و روش مواجهه با آن ها
• مراجعه فوری به مراکز بهداشتی درمانی پس از حیوان گزیدگی

اقدامات لازم جهت فرد حیوان گزیده

1. خارج ساختن و تمیز نمودن ویروس هاری از محل زخم:

تا حد مقدور در ساعات اولیه پس از گزش باید لابلای زخم را حداقل به مدت 15 تا 20 دقیقه با آب تمیز و صابون به صورت عمیق مورد شستشو قرار داد. این عمل مهم­ترین قسمت پیشگیری از هاری به حساب می>آید.

>2.خارج کردن صابون از لابلای زخم>:

با استفاده از شلنگ و فشار آب باید کف صابون­های باقیمانده را از لابلای زخم خارج نمود، زیرا باقیمانده صابون می تواند مواد ضدعفونی کننده را بی اثر نماید.

>3.ضد عفونی نمودن زخم:

زخم را بعد از شستشو باید با>بتادین یک درصد و یا سایر مواد مخصوص ضدعفونی زخم، ضد عفونی نمود .>>>> ( در صورت در دسترس نبودن مواد ضد عفونی کننده زخم می توان از الکل طبی 60 تا 70 درجه استفاده کرد اگرچه الکل سوزاننده است و موجب ناراحتی بیمار می شود). زخم را هیچ وقت نباید پانسمان نمود زیرا ویروس هاری نسبت به نور و اکسیژن حساس است و در مجاورت نور و اکسیژن زودتر از بین می رود. پانسمان زخم احتمال از بین رفتن ویروس را>کاهش می دهد.

>4.>ارجاع فرد به مراکز پیشگیری و درمان حیوان گزیدگی و هاری جهت تلقیح واکسن و سرم و پیگیری جهت تکمیل نوبتهای واکسن.

این مسأله باید با پیگیری، آموزش و حساسیت کامل دنبال گردد. در صورت نیاز، طبق نظر پزشک، واکسن کزاز نیز تزریق می­شود.

تذکر مهم:> کلیه موارد حیوان گزیدگی چه اهلی و چه وحشی را باید هار تلقی نمود و بیمار را باید فوراً تحت اقدامات پیشگیری و درمان هاری قرار داد؛ این موضوع به قدری اهمیت دارد>که اگر حیوان گزنده مثل سگ دارای قلاده و سابقه واکسیناسیون کامل نیز باشد، می بایست اقدامات پیشگیری و درمان را برای فرد سریعاً انجام داد .>>>>>>>>>>

یعنی داشتن سابقه واکسیناسیون حیوان مانعی برای انجام « سرو واکسیناسیون » فرد نیست.

>کسانی که باید واکسیناسیون قبل از مواجهه را دریافت نمایند:

گروه­های پرخطر مانند >کارکنان آزمایشگاه>هایی که با ویروس هاری سر و کار دارند،>> دامپزشکان، تکنیسین­ها و کاردان های دامپزشکی، کارکنان و بازرسان گوشت در کشتارگاه>ها، شکارچیان، شکاربانان حفاظت محیط زیست و پرسنل مسئول هاری در مراکز بهداشت>افرادی که قصد مسافرت به مناطق پرخطر را دارند و دانشجویان رده های مختلف دامپزشکی

>>

>برای کنترل هاری چه کمکی می توان کرد ؟

>حیوانات خانگی را نزد دامپزشک برده تا واکسن های مناسب را بر حسب منطقه ای که در آن هستند تزریق کند.

>تماس حیوان خانگی با سایر حیوانات را محدود>کنند . گربه و سگ ها را درون منزل نگهداری> کرده و >روی رفتار سگها هنگامی که خارج از منزل هستند نظارت داشته باشند. حیوانات خانگی خود را عقیم کرده تا از تولد نوزاد ناخواسته آن ها جلوگیری کرد.

>حیوان وحشی هار ممکن است رام به نظر آید ولی هرگز نباید به آن نزدیک شد .>به کودک باید آموخته شود که “هرگز” به حیوانات نا آشنا نزدیک نشود، حتی در مواردی که حیوان آرام به نظر میرسد.

>غذای حیوان را بیرون از منزل قرار داده نشود . این کار باعث جذب حیوانات وحشی و ولگرد میشود.

حیوانات وحشی نباید به عنوان حیوان خانگی نگهداری شوند. این کار نه تنها غیرقانونی است بلکه این حیوانات توانایی بالقوه مبتلا کردن صاحبان خود و سایرین را به هاری دارند.

در صورتی که احساس می شود یک حیوان غیرمعمول به نظر می رسد، به مراکز دامپزشکی اطلاع داده شود .

• آموزش عموم در خصوص مقابله با حمله سگ :

>اگر مورد حمله سگ قرار گرفتیم چه کنیم؟

حمله را دفع کنید:

وحشت نکنید. شاید شنیده باشید برخی قدیمی>ها می>گویند سگ>ها و حیوانات دیگر می>توانید ترس حیوان دیگر را حس کنند. اگر وحشت کنید و بدوید یا جیغ بکشید در سگ این اعتماد به> نفس را ایجاد می>کنید که می>تواند حمله کند یا حتی بدتر از آن ممکن است تصور کند او را تهدید می>کنید. هر دو حالت وضعیت خوبی نیستند بنابراین بهتر است از این کار اجتناب کنید.

خود را مانند درخت بی هیجان و سخت نشان دهید. وقتی سگ به شما می>رسد، طوری بایستید که دستانتان در پهلویتان قرار بگیرد مانند درخت. دستان خود را به اطراف تکان ندهید یا با پایتان ضربه نزنید . ممکن است سگ این رفتارها را به>عنوان تهدید در نظر بگیرد. تماس چشمی با سگ برقرار نکنید چون این ممکن است موجب خیز برداشتن سگ شود (تماس چشمی برای سگ به معنی آماده برای حمله است). در بسیاری موارد سگ با این کار علاقه خود را از دست>داده و از شما دور می>شود.

هرگز ندوید. دویدن باعث می>شود غریزه دویدن به دنبال شکار و گرفتن طعمه در سگ بیدار شود. ممکن است سگ به>شدت شما را تعقیب کند حتی اگر قصد اولیه>اش تنها بازی بوده است. به>علاوه نمی>توانید از سگ سریع>تر بدوید. حتی اگر با دوچرخه باشید بیشتر سگ>ها می>توانند شما را بگیرند.

در کنار سگ بایستید و او را در وسعت دید پیرامونی خود قرار دهید نه اینکه روبروی او بایستید و به او مستقیماً نگاه کنید. این کار به سگ اعلام می>کند که شما تهدیدی برای او نیستید.

دستان خود را باز نکنید چون امکان گاز گرفته شدن را بیشتر می>کنید. انگشتانتان را جمع کرده و مشت کنید تا سگ آن>ها را نگیرد. سگ ممکن است کاملاً نزدیک شود و حتی پوزه>اش را به شما بمالد بدون اینکه شما را واقعاً گاز بگیرد.

> چیزی به سگ بدهید که آن را گاز بگیرد. اگر سگ به تهدید شما ادامه داد، به او چیزی بدهید که آن را بگیرد مثل کوله>پشتی یا بطری آب. هر چیزی به>جز دست و پای خود! ممکن است با این روش حواس او پرت شده و شما فرصت فرار پیدا کنید.

یک ایده خوب دیگر این است که هنگامی>که به نواحی می>روید که ممکن است در آن سگ وجود داشته باشد، اسباب>بازی یا خوراکی با خود ببرید. اگر با سگ عصبانی مواجه شدید خوراکی یا اسباب>بازی را دور از خود پرت کنید. سگ ممکن است به دنبال آن برود و شما را رها کند.

به سگ دستور بدهید برگردد. اگر سگ به رفتار تهاجمی خود ادامه داد و بی>توجهی یا آرام کردن او دیگر تأثیری نداشت، مقابل او ایستاده و به او محکم دستور بدهید برود. برای این کار از صدای محکم و قوی استفاده کنید. حتی در این شرایط هم باید از تماس چشمی با سگ خودداری کنید. سگ ممکن است ناامید شده یا بترسد و شما را رها کند.

اگر سگ خیز برداشت، مبارزه کنید. حمله سگ می>تواند مرگبار باشد. اگر سگ شروع به گاز گرفتن شما کرد، باید از خود دفاع کنید. به گلو، بینی و پشت سر سگ ضربه یا لگد بزنید تا سگ گیج شده و به شما فرصت دهد فرار کنید.

در این شرایط می>توانید صدای خود را بالا ببرید. در هنگام مبارزه با سگ فریاد کمک بزنید تا شاید دیگران صدای شما را شنیده و به کمکتان بیایند.

اگر چوب یا سلاح دیگری دارید می>توانید (باید) از آن برای ضربه زدن به سگ استفاده کنید اما به سر او نزنید چون بیشتر سگ>ها جمجمه خیلی ضخیم و محکمی دارند بنابراین ضربه به سر سگ فقط او را عصبانی>تر می>کند. >

از وزن خود بهره ببرید. تمام وزن بدن را به حیوان وارد کنید به>خصوص با نواحی سخت بدن مانند زانو یا آرنج خود به او حمله کنید. سگ>ها گاز گیرنده ماهری هستند اما نمی>توانید گلاویز شوند و کشتی بگیرند بنابراین می>توانید از این ویژگی استفاده کرده و در موقعیت برتر قرار بگیرید و استخوان>های او را نسبتاً سریع بشکنید. سعی کنید روی حیوان قرار بگیرید و نیروی خود را بر نواحی مانند گلو یا دنده>ها متمرکز کنید و حواستان باشد صورت خود را دور از محدوده گاز گرفتن سگ نگه>دارید.

اگر به دنبال راه>حل انسانی>تری هستید و در شرایطی هستید که می>توانید، در پشت سگ قرارگرفته و از وزن خود استفاده کنید و سگ را از پشت گردن به جلو فشار دهید> تا بی>حرکت شود تا زمانی که کمک فرابرسد.

> اگر به زمین افتادید، از صورت، سینه و گلوی خود محافظت کنید. اگر روی زمین افتاده>اید، نه>تنها مبارزه با سگ عصبانی مشکل>تر است بلکه نواحی حساس بدنتان مانند سر، بالاتنه و گردن نیز در مقابل حمله او آسیب>پذیرتر می>شود. این نواحی مهم>ترین نقاط بدن هستند چون گاز گرفتن این نواحی صدمات سختی به شما وارد کرده و احتمال مرگ را بسیار افزایش می>دهد. با چرخیدن به شکم و بغل گرفتن زانوها در شکم و قرار دادن دست>ها در طرفین سر (به حالت مشت) از اندام>های حیاتی خود محافظت نمایید.

در مقابل جیغ زدن و غلتیدن برای دور شدن مقاومت کنید چون این کارها ممکن است سگ را بیشتر تشویق کند.

>همین>که سگ علاقه>اش به شما را از دست داد به آهستگی به عقب برگردید و محل را ترک کنید. حفظ آرامش و بی>حرکت ماندن در چنین شرایطی واقعاً به کنترل اعصاب نیاز دارد اما تا زمانی که سگ واقعاً شما را گاز نگرفته است بهترین کار همین است.

>اقدامات احتیاطی پیشگیرانه برای حمله سگ

> مراقب علائم هشداردهنده باشید. بیشتر سگ>ها تهاجمی نیستند اما ممکن است به خاطر قلمروی خود در حالت دفاعی و یا کنجکاو باشند. بنابراین برای اینکه از درگیری غیرضروری با سگ>ها اجتناب کنید باید بتوانید بفهمید سگ فقط می>خواهد بازی کند یا واقعاً در حالت تهاجمی قرارگرفته است. اگرچه برخی نژادها تهاجمی>تر هستند اما هر سگ با اندازه بزرگ و متوسط می>تواند خطرناک باشد بنابراین چون فکر می>کنید این نژاد سگ بی>خطر یا دارای برخورد دوستانه است علائم هشداردهنده را نادیده نگیرید. علائم هشداردهنده متداول سگ>ها به>صورت زیر است:

غریدن، خرخر کردن و نشان دادن دندان>ها نشانه>های آشکار تهاجمی بودن سگ است و باید متناسب با آن رفتار کنید.

> سگ عصبانی ممکن است سفیدی چشمانش را نشان دهد به>خصوص اگر در حالت عادی دیده نمی>شود.

> >وقتی نوک گوش>ها به عقب کشیده می>شود و در امتداد سر قرار می>گیرد نشانه روش تهاجم است درصورتی>که گوش>های شل و آویزان یا ایستاده معمولاً نشانه بی>تفاوتی است.

>اگر سگ نزد شما بیاید درحالی>که بدنش ریلکس است و بخش میانی بدنش انحنای شیب>دار دارد، احتمالاً نمی>خواهد حمله کند. سگی که بدنش سفت، صاف و کشیده است (سر، شانه>ها و ران>ها در یک ردیف قرارگرفته>اند) در حالت تهاجم قرار دارد.

> راه رفتن یورتمه>ای به این معنی است که سگ می>خواهد بازی کند و شما را بررسی کند. وقتی سگ با سرعت به سمت شما می>دود ممکن است خطرناک باشد.

> هرگز سگ را خشمگین نکنید. بیشتر حمله>های سگ>ها به علت عدم بستن یا محدود کردن کافی سگ، تعلیم نامناسب، یا اذیت کردن آن>ها اتفاق می>افتد. متأسفانه بسیاری از مواقع صاحبان سگ سهل>انگاری می>کنند بنابراین منطقی است که آمادگی داشته باشید. عقل سلیم به شما می>گوید هیچ حیوانی را خشمگین نسازید.

> هرگز سگی را که در حال خوردن است یا توله به همراه دارد، تحریک نکنید. سگ>ها در این شرایط بسیار حساس شده و از خود محافظت می>کنند.

> از خندیدن به سگ خودداری کنید. ممکن است چهره دوستانه به او نشان دهید اما یک سگ مهاجم فکر می>کند دارید دندان>هایتان را برای مبارزه به او نشان می>دهید.

> سگ>هایی که مدت زیادی به چیزی بسته>شده>اند یا زنجیر دارند بیشتر احتمال دارد که تهاجمی رفتار کنند بنابراین به آن>ها نزدیک نشوید.

فرض بگیرید همه سگ>های ناشناس خطرناک هستند تا زمانی که خلاف آن ثابت شود. به>طورکلی بهترین سیاست در مورد سگ>ها این است که هر کاری می>توانید انجام دهید تا از ابتدا از حمله سگ به خود اجتناب نمایید. اگر سگی می>بینید که ممکن است خطرناک باشد، از او دور بمانید. با مشاهده هرگونه سگی در نزدیکی محل سکونت خود که به نظر خطرناک یا ولگرد می>رسد، به مسئولین موضوع را گزارش دهید. به کودکان بیاموزید که هرگز به سگ>های ناآشنا نزدیک نشوند مگر اینکه مطمئن شوند بی>خطر است. فاصله زیادی با همه سگ>های ناشناس بگیرید تا شواهدی به دست بیاورید که سگ بی>خطر است.

>توصیه ­ها

اگر کودک خردسالی در کنار خود دارید به>ویژه اگر در مسیرتان سگ بزرگی قرار دارد، باید کودک را در آغوش خود نگه>دارید. وقتی می>خواهید کودک را بلند کنید، به>آرامی حرکت کنید، به چشمان سگ نگاه نکنید به>ویژه وقتی خیز برداشته است. به کودک بگویید ساکت باشد و آرام بماند و به شما نگاه کند. سپس با استفاده از دستورالعمل>هایی که پیشتر اشاره شد، از پس این وضعیت برآیید.

به کودکان یاد بدهید هرزمانی که با یک سگ خشمگین مواجه شدند، یادشان باشد هرگز از سگ فرار نکنند و جلوی او ندوند بلکه همانند یک درخت باشند.

اگر سوار بر دوچرخه هستید، از دوچرخه پیاده شده و آن را بین خود و سگ حائل کنید. به>این>ترتیب مانعی برای محافظت از خود ایجاد می>کنید. اگر سگ تنها پارس نکرده و به شما حمله>ور شد از دوچرخه به>عنوان سلاحی برای حمله به سگ استفاده کنید. دوچرخه را از تنه نگه>دارید و از کرپی (فرمان) و زین بگیرید و تایر دوچرخه را بچرخانید و به سگ ضربه بزنید. سعی کنید دوچرخه را رها نکنید، اگر چنین شود ابزار دفاعی باارزشی را ازدست>داده>اید.

درصورتی>که مجوز استفاده از اسپری فلفل را قبلاً کسب کرده باشید (برای افرادی که به>واسطه شرایط خاص خود درخطر همیشگی قرار دارند)، می>توانید از آن استفاده کنید. اسپری را در صورت سگ بپاشید اما در مواردی که موفق نشدید به>صورت او بپاشید، همین>که نزدیک به>صورت یا بدن سگ آن را اسپری کنید نیز ممکن است کافی باشد چون بینی سگ بسیار حساس است. در این حالت کار را چندین بار تکرار کنید تا زمانی که سگ متوقف شود. سگ ترس شما را می>فهمد اما متوجه عزم شما برای دفاع نیز می>شود مگر اینکه خیلی تهاجمی باشد (هار باشد، سابقه سوءاستفاده داشته باشد و غیره).

اگر سگ به نظر مریض می>رسید یا ظرف ده روز پس از حادثه مرد باید فوراً مورد آزمایش هاری قرار بگیرد یا برای اطمینان واکسن هاری بزنید.

هر سگی متفاوت است و سگ>ها گاهی اوقات رفتارهای غیرقابل>پیش>بینی از خود نشان می>دهند. این توصیه>ها به شما کمک می>کند در بیشتر شرایط از خطر فرار کنید، اما باید آمادگی حمله پیش رو را نیز داشته باشید بنابراین هوشیار باشید.

>

تهیه و تنظیم : سمیه شفیعی . کارشناس زئونوز معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی البرز